ធម្មជាតិកម្ពុជា Cambodia Natural: អត្ថបទផ្នែកទំនៀមទម្លាប់ ចូលឆ្នាំថ្មី

Thursday, March 14, 2013

អត្ថបទផ្នែកទំនៀមទម្លាប់ ចូលឆ្នាំថ្មី

អត្ថបទផ្នែកទំនៀមទម្លាប់

ចូលឆ្នាំថ្មី

អ្នកស្រី ពេជ្រ - សល់ រៀបរៀង

ខ្មែរនិយមចូលឆ្នាំថ្មីនៅក្នុងខែចេត្រ ដែលជាខែទី ៥ នៃប្រក្រតិទិនខ្មែរ ប៉ុន្តែគេនៅតែរាប់ខែមិគសិរ ជាខែទី ១ ដរាប ។ ការកំណត់ថ្ងៃ - ខែ ចូលឆ្នាំថ្មីនេះ កាលដើមឡើយ វោរាណបណ្ឌិតអ្នកប្រទេសទាំងឡាយក្នុងជម្ពូទ្វីប លោកកំណត់យកខៃមិគសិរជាដើមឆ្នាំ ដោយហេតុក្នុងសម័យព្រេងនាយ លោកប្រើរដូវ ៣ តាមចន្ទគតិ ដោយច្រើនគឺ :

- ហេមន្តរដូវ (រដូវត្រជាក់)

- គិម្ហរដូវ (រដូវក្ដៅ)

- វស្សានរដូវ (រដូវភ្លៀង)

រដូវត្រជាក់ ឬ ហេមន្តរដូវ លោកទុកជារដូវដើមឆ្នាំ ប្រៀបដូចជាវេលាព្រឹក ចាត់ទុកជាដើមថ្ងៃ ដែលមានអាកាសធាតុត្រជាក់ គួរជាទីពេញចិត្តនៃមនុស្សសត្វទួទៅ ។

រដូវក្ដៅ លោកទុកជារដូវកណ្ដាលឆ្នាំ ប្រៀបដូចជាវេលាថ្ងៃត្រង់ ដែលព្រះអាទិត្យបញ្ចេញចំហាយយ៉ាងខ្លាំង ។

រដូវភ្លៀងផ្គរ ប្រកបដោយអាកាសងងឹតអួរអាប់ លោកទុកជាវេលាចុងថ្ងៃ ប្រៀបដូចជាវេលាទៀបចូលរាត្រី ។

អាស្រ័យហេតុនេះ ទើបចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ លោកកំណត់យកខែមិគសិរ ជាខែចូលឆ្នាំ ។

ឯការកំណត់ចូលឆ្នាំ ក្នុងខែមិគសិរនោះ មកអំពីជំនាន់ដើម គឺពីត្រឹមស័យក្រុងនគរធំឡើងទៅ ប្រទេសកម្ពុជាយើង រាប់អានប្រើចន្ទគតិជាសំខាន់ ។ ប៉ុន្តែអ្នកប្រាជ្ញជាន់មុន បានធ្វើសេចក្ដីកត់សំគាល់ថា ចន្ទគតិ គឺដំណើរនៃព្រះចន្ទនោះ គឺកំណត់តាមហោរាសាស្ត្រ ដែលព្រះចន្ទត្រូវដើរមួយជុំពិភពលោកម្ដង ។ ដើម្បីធ្វើដំណើរឲ្យបាន ១ ជុំ ពិភពលោកនេះ ព្រះចន្ទត្រូវចំណាយពេលអស់ ២៩ ថ្ងៃកន្លះជាងបន្តិច ដែលហៅថា ១ ខែ ហើយ ១២ ខែ បានជា ១ ឆ្នាំ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងនិយមប្រើតាមចន្ទគតិតែម្យ៉ាង លុះច្រើនពាន់ឆ្នាំទៅខាងមុខ យើងនឹងឃើញថា រដូវតាមចន្ទគតិ នឹងមិនទៀងទាត់តាមធម្មតាឡើយ គឺថារដូវរងារនឹងក្លាយទៅជារដូវក្ដៅ ៗ ក្លាយទៅជារដូវភ្លៀង ព្រោះគោលនៃរដូវទាំងឡាយ ដែលជាគ្រឿងសំគាល់ធម្មជាតិ ដូចជា រដូវឈើផ្កា - ផ្លែ ភ្លៀង ខ្យល់ ជាដើម សុទ្ធតែត្រូវតាមសុរិយគតិទាំងអស់ ។ ដើម្បីចៀសវាងនៃការប្រែប្រួលដូចនេះហើយ ទើបនៅពេលដែលមនុស្សយើងមានសេចក្ដីចេះដឹងវិសេសឡើង ក៏គិតប្រើរដូវតាមសុរិយគតិ អែបជាមួយនឹងចន្ទគតិផង នឹងប្រើសុរិយគតិសុទ្ធតែម្យ៉ាងក៏ពុំបាន ព្រោះក្នុងគោតមពុទ្ធកាលនេះ មានពិធីកិច្ចផ្សេង ៗ ក្នុងសាសនាច្រើនណាស់ ដែលទាក់ទងនឹងចន្ទគតិ ទើបគេនិយមប្រើអែបគ្នាយ៉ាងនេះ ហើយបើកាលណាព្រះចន្ទនិងព្រះអាទិត្យដើរឃ្លាតឆ្ងាយអំពីគ្នា ល្មមរាប់បាន ១ ខែហើយ ទើបគេគិតលើកអធិកមាសម្ដង ដើម្បីឲ្យទាន់គ្នាវិញ (តាមទម្លាប់ ៤ ឆ្នាំ មានអធិកមាសម្ដង) ។

ទើបតែជាខាងក្រោយ គឺក្រោយពីពេលដែលផ្ដើមប្រើចុល្លសករាជមកនេះទេ ដែលខ្មែរយើងត្រឡប់ប្រើសុរិយគតិជាសំខាន់ ហើយកំណត់ចូលឆ្នាំក្នុងខែចេត្រ ដែលជាខែទី ៥ ជាប់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។ ប៉ុន្តែទោះជាមានលើកអធិកមាសឲ្យទាន់គ្នាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏ថ្ងៃចូលឆ្នាំខ្មែរ នៅតែពុំបានទៀងទាត់ដូចខាងអឺរុបដែរ ព្រោះជួនត្រូវខាងខ្នើត ជួនត្រូវខាងរនោច គ្រាន់តែមានកំណត់ទុកថា សង្ក្រាន្តនឹងមានក្នុងរវាង ១ ខែគឺ ក្នុងរវាងពីថ្ងៃ ៤ កើតខែចេត្រ ទៅថ្ងៃ៤ កើតខែពិសាខប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ ទើបយើងបានសំគាល់ថា នៅឆ្នាំខ្លះ ការកំណត់ពេលចូលឆ្នាំ ត្រូវធ្លាក់ទៅដល់ទៅខែពិសាខក៏មាន [1] ។

តាមសេចក្ដីអធិប្បាយដូចខាងលើនោះ ឃើញថា ការដែលយើងធ្លាប់បានឮចាស់ទុំ លោកនិយាយថា ខ្មែរយើងសម័យបុរាណ គេនាំគ្នាធ្វើបុណ្យក្ដី លេងល្បែងក្ដី អស់ពេលពេញ ១ ខែចេត្រនោះ ជាការពិតណាស់ ព្រោះរយៈពេល ១ ខែចេត្រនេះ គេទុកជារដូវចូលឆ្នាំទាំងមូល មិនកំណត់យកតែថ្ងៃណាមួយ ដូចសព្វថ្ងៃនេះទេ ។

ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងសព្វថ្ងៃនេះ នៅតំបន់ខ្លះ ដូចជាជាំខ្សាន ប៉ៃលិនជាដើម មានទំនៀមមួយប្លែកអំពីតំបន់ឯទៀត ដែលគេតែងប្រារព្ធលេង នៅពេលចូលឆ្នាំខ្មែរ ក្រៅអំពីទំនៀមធ្វើបុណ្យជាកុសលចំពោះព្រះសង្ឃ ។

តាមសេចក្ដីរាយកាណ៍របស់លោក មាស – ហាំ និងលោក ប៊ុន ប៉ូរ ដែលធ្លាប់បានធ្វើរាជការនៅតំបន់ជាំខ្សាននេះថា : ១៥ ថ្ងៃជាខាងក្រោយ គឺតអំពីថ្ងៃចូលឆ្នាំទៅ អ្នកស្រុកទាំងប្រុសទាំងស្រី ទាំងក្មេងទាំងចាស់ នាំគ្នាយកទឹកអប់ ផ្កាភ្ញី ទៅកាន់ទីវត្តអារាម ដើម្បីទៅធ្វើពិធីស្រង់ជម្រះព្រះពុទ្ធរូបនៅក្នុងព្រះវិហារ ដែលធូលីកាន់អស់ពេល ១ ឆ្នាំទៅហើយនោះ នឹងដើម្បីសុំសេចក្ដីសុខសប្បាយអំពីកិច្ចនោះផង ។

ពេលត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ពួកកំឡោះនាំគ្នាតាមស្រោចទឹកក្រមុំ គឺគេលេងចាក់ទឹកលើគ្នាទៅវិញទៅមក ឥតប្រកាន់ថាស្រី ថាប្រុសឡើយ ។ ល្បែងស្រោចទឹកដែលអ្នកស្រុក ក្នុងតំបន់ជាំក្សាន ទាំងប្រុសទាំងស្រីលេងនោះ ហាក់ដូចជាសប្បាយណាស់ ។ នៅពេលដែលគេនិយមលេងនោះ ពួកកំឡោះនាំគ្នារែកទឹកនឹងគ្រុះ សំដៅទៅផ្ទះណាដែលមានកូនក្រមុំ បានដល់ហើយ ដណ្ដឹងសួរឪពុកម្ដាយគេថា "លោកពូ . អ៊ំ នាងឈ្មោះ ..... (ឧ. ឈ្មោះនាងសាគំ) ទៅណាហើយ ?” ជួនកាលឪពុកម្ដាយនាងក្រមុំនោះ កុហកថា "មិននៅទេ ទៅលេងឯនោះហើយ" តែទោះជាឮគេឆ្លើយយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏ពួកកំឡោះនោះនាំគ្នាឡើងទៅរើរកទាល់តែឃើញ ហើយនាំគ្នាយកទឹកជះ ទោះជាទឹកខ្ទាតទៅទទឹកអឺវ៉ាន់ ឬមនុស្សដទៃទៀត ក៏ឥតគិតឡើយ ។ ជួនកាលពួកកំឡោះដែលរែកទឹក ដើរទៅរកស្រោចគេនោះ ប្រទះនឹងក្រមុំដែលមានកិច្ចការ កំពុងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវ ក៏ជះទឹកទៅលើទាល់តែទទឹកអស់ តែគេឥតមានប្រកាន់ខឹងអ្វីឡើយ ។

រឿងល្បែងបែបនេះ មិនមែនមានតែស្រី ៗ ទេ ដែលទទួលអភ័ព្វ, គឺពួកស្រី ៗ ក៏គេចេះដែរ គេនាំគ្នារង់ចាំមើល ឲ្យតែពួកកំឡោះបែកហ្វូង ឬដើរគ្នាតិចហើយស្លៀកពាក់ល្អ ៗ គេនាំគ្នាព្រួតចាំផ្ដួល ដងទឹកចាក់ចូលច្រមុះ ចូលត្រចៀក ទាល់តែសំពះអង្វរសុំចាញ់ ទើបគេឈប់ ។ ល្បែងចាក់ទឹកនេះ មិនមែនលេងត្រឹមតែអ្នកធ្លាប់ស្គាល់គ្នាប៉ុណ្ណោះទេ សូម្បីអ្នកមិនធ្លាប់ស្គាល់ ក៏លេងបាន ឲ្យតែចូលទៅដល់ក្នុងស្រុកគេ ។

តាមសេចក្ដីរាយការណ៍ របស់លោក ហង – សំហឿងថា បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនៅប៉ៃលិន ក៏សប្បាយណាស់ដែរ, សប្បាយទាំងរូបលោក ទាំងភ្ញៀវទេសចរពីក្រៅទាំងឡាយ ដោយគេលេងចាក់ទឹកគ្នា ដូចជានៅឯជាំខ្សានដែរ ។

កាលដើមឡើយ នៅផ្ទះកូឡានីមួយ ៗ គេតែងរៀបទឹកអប់ និងគ្រឿងក្រអូបផ្សេង ៗ សម្រាប់បុណ្យចូលឆ្នាំ កាលបើមានភ្ញៀវចូលទៅ អ្នកផ្ទះយកគ្រឿងក្រអូបនោះទៅប្រោះព្រំលើខ្លួនភ្ញៀវ ប្រសិទ្ធិពរឲ្យមានជោគជ័យ សេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចំរើនគ្រប់ប្រការ តែលុះដល់ក្រោយមក ទំនៀមនេះ ក៏ក្លាយទៅជាទំនៀមបាចទឹកដាក់គ្នាទៅវិញ គឺនៅមុខផ្ទះម្នាក់ ៗ សុទ្ធតែមានផ្តិល ឬធុងទឹក ឲ្យតែអ្នកណាដើរកាត់មុខផ្ទះគេ មិនថា ស្រី - ប្រុស ឬកូនលោកណាទេ ទោះជាអ្នកណាក៏ដោយ បើស្លៀកពាក់ល្អ ៗ ផង គេរឹតតែចូលចិត្តលេងណាស់ទៅទៀត កំឡោះដេញសាចទឹកលើក្រមុំ ក្រមុំដេញសាចទឹកលើកំឡោះ បើក្រមុំណារត់ចូលផ្ទះ គេដេញសាចទឹកទាល់តែដល់ផ្ទះ សាចទឹកលើបានហើយ ទើបឈប់ ។ ពុំឃើញមានលេងល្បែងអ្វីក្រៅពីល្បែងនេះទេ ។

ចាស់ទុំនិងក្មេងខ្លះ នាំគ្នាឡើងទៅលើភ្នំយ៉ាត ដើម្បីជម្រុះចិត្តអកុសលចោល ហើយតម្រង់ចិត្តឲ្យបានល្អក្នុងឆ្នាំថ្មីតទៅ អ្នកខ្លះទៀត គេដើរទៅសំពះចាស់ទុំ ដើម្បីសុះពរឲ្យបានសេចក្ដីសុខ សេចក្ដីចំរើន និងប្រកបការងារឲ្យបានសម្រេចគ្រប់ប្រការ ។

នៅថ្ងៃបង្ហើយបុណ្យចូលឆ្នាំ គេនាំគ្នាទៅកាន់ទីវត្តទាំងប្រុសទាំងស្រី មានទាំងទឹកអប់ជាប់គ្រប់ដៃទៅផង ដើម្បីទៅធ្វើពិធីស្រង់ព្រះដូចនៅខេត្តនានាដែរ ។ នៅពេលនោះ គេលេងចាក់ទឹកធំណាស់ គេស្រង់ទាំងព្រះពុទ្ធរូប ទាំងចាក់ស្រោចគ្នាទៅវិញទៅមក ទាល់តែទទឹកស្រឡាបគ្រប់គ្នាគ្មានសល់ ទៅជាប្រឡូកប៉ូកប៉ាកពេញទាំងវត្ត ។ ឮគេនិយាយថា មានស្រី ៗ ខ្លះ លាយទឹកល័ក្តបន្លំ ដើម្បីចាក់លើប្រុស ៗ ដែលមានសំលៀកបំពាក់សផង ហើយនាំគ្នាហ៊ោកញ្ជៀវទ្រហឹងអឺងអាប់គួរសប្បាយពេកណាស់ ។

[1]ឆ្នាំមមែ នព្វស័ក ព. ស. ២៥១០, ចូលឆ្នាំដល់ទៅ ៦ កើតខែពិសាខ ។